Του Βλαχόπουλου

Ο Κωνσταντίνος ο μικρός κι' ο Αλέξης ο αντρειωμένος,                                                                            Και το (μικρό) Βλαχόπουλο, ο καστροπολεμίτης,                                                                                      Αντάμα τρων' και πίνουνε και γλυκοκουβεντιάζουν,                                                                                    Και αντάμα έχουν τους μαύρους των 'ς τον πλάτανο δεμένους .                                                              Του Κώστα τρώει τα σίδερα , του Αλέξη τα λιθάρια ,                                                                                  Και του (μικρού) Βλαχόπουλου τα δέντρα ξερριζώνει .                                                                                Κ' εκεί  όπου τρώγαν κ' έπιναν κι όπου χαροκοπούσαν,                                                                        Πουλάκι πήγε κ' έκατσε δεξιά μεριά 'ς την τάβλαν .                                                                                    Δεν κελαϊδούσε σαν πουλί, δεν έλεε σαν αηδόνι ,                                                                                    Μον' ελαλούσε κ' έλεγεν ανθρωπινή κουβέντα .                                                                                          «Εσείς τρώτε και πίνετε και λιανοτραγουδάτε,                                                                                          Και πίσω σας κουρσεύουνε Σαρακηνοί κουρσάροι,                                                                                    Πήραν του Αλέξη τα παιδιά, του Κώστα τη γυναίκα,                                                                                    Και του (μικρού) Βλαχόπουλου την αρραβωνιασμένη ».  ________________________________________________________________________________    Ώστε να στρώση ο Κωνσταντής και να σελλώση ο Αλέξης ,                                                                Ευρέθη το Βλαχόπουλο 'ς το μαύρο καβαλλάρης .                                                                                      «Για σύρε 'συ Βλαχόπουλο 'ς την (βίγλα να βιγλίσης) ,                                                                                 Αν είν' πενήντα κ' εκατό χύσου μακέλλεψέ τους ,                                                                                        Κι αν είναι περισσότεροι, γύρισε μίλησέ μας ».                                                                                    Επήγε το Βλαχόπουλο 'ς την (βίγλα να βιγλίση).                                                                                          Βλέπει Τουρκιά, Σαρακηνούς κι' Αράπηδες κουρσάρους ,                                                                          (... τα πλάγια κοκκινίζαν ),                                                                                                                            Άρχισε να τους διαμετρά, διαμετρημούς δεν είχαν .                                                                                      Να πάη  πίσω ντρέπεται, να πάη εμπρός φοβάται .                                                                                    Σκύβει φιλεί τον μαύρο του, στέκει και τον ρωτάει῾                                                                                «Δύνεσαι μαύρε μ' (δύνεσαι) 'ς το γαίμα για να πλέξης ; -                                                                            Δύνομαι αφέντη, (δύνομαι) 'ς το γαίμα για να πλέξω),                                                                                  Κι όσους θα κόψη το σπαθί , τόσους θε'να πατήσω .                                                                                Μον' δέσε το κεφάλι σου μ'  ένα χρυσό μαντήλι,                                                                                      Μην τύχη λάκκος και ρηχτώ και πέσης απ' τη ζάλη . -   ___________________________________________________________________________________  Σαΐτταις μου αλεξαντριαννές, καμιά να μη λυγίσει,                                                                                    Και 'σύ σπαθί μου δαμασκί, να μην αποστομώσης.                                                                                    Βόηθα 'μ ευχή της μάννας μου και του γονιού μου ευλόγια ,                                                                    Ευχή του πρώτου μου αδελφού, ευχή και του στερνού μου .                                                                        Μαύρε μου  άιντε νά μπουμε , κι' όπου ο Θεός τα βγάλη ».                                                                          Στο έμπα του μπήκε σαν αϊτός, 'ς το ξέβγα σαν πετρίτης ,                                                                          Στο έμπα του χίλιους έκοψε, 'ς το ξέβγα δυό χιλιάδες ,                                                                                Και 'ς το καλό το γύρισμα κανέναν δεν αφήνει .                                                                                      Πήρε του Αλέξη τα παιδιά, του Κώστα τη γυναίκα,                                                                                      Και το (μικρό) Βλαχόπουλο την αρραβωνιασμένη .                                                                            Προσγονατίζει ο μαύρος του κι οπίσω του τους παίρνει .                                                                              Στον δρόμον όπου πήγαινε σέρνει φωνή περίσσα .                                                                                  «Πού 'σαι αδελφέ μου Κωσταντά κι' Αλέξη αντρειωμένε ;                                                                          Αν είστε εμπρός μου φύγετε κι' οπίσω μου κρυφτήτε ,                                                                                  Τι θόλωσαν τα μάτια μου , μπροστά μου δεν σας βλέπω »...   (τελειώνει  ἤ λείπει ένας στίχος  )   ________________________________________________________________________________         (Και το σπαθί μου ερράγισε , κόβοντας τα κεφάλια ,       (μεταγενέστερη προσθήκη)                              Κι' ο μαύρος λιγοκάρδισε πατώντας τα κουφάρια) .            ________________________________________________________________________________    Βλαχόπουλο - μικρός Βλάχος ἤ Ρωμάνος - λατινόφωνος αντί ελληνόφωνος Ρωμιός , εδώ με την έννοια Ρωμάνων των νοτιοανατολικών εδαφών (όχι  την υποτιμητική για επαρχιακές διαλέκτους)                    Μαύρος < ίππος μαύρος < ( λατ. σίπους μαυρέλους ) - πυκνού ,μαύρου, λαμπρού τριχώματος          Βίγλα < (βίγκλα αρωμανική ) < (βίτζιλο / παρατηρώ, λατινική )- παρατηρητήριο .                                  Βιγλίζω - παρακολουθώ , φρουρώ                                                                                                                  Σαρακηνός <( σάρακ , αραβική ) -ανατολίτης                                                                                                Αράπης < (Άραμπ , αραβική ) Άραψ (έγινε συνώνυμο του μελαμψός)                                                        Τουρκιά < (τουρκ) τουρκομογγολικής                                                                                                            (Γ)αίμα - αίμα                                                                                                                                              Σαΐτα < (σαγγίτα λατινική .)  - συνώνυμο  βέλος ἤ ιός                                                                                  Πετρίτης - είδος γερακιού                                                                                                                          Περίσσα ἤ περίσσια ἤ περισσότερη ___________________________________________________________________________________Το Βλαχόπουλο είναι ακριτικό-δημοτικό , τραγικό τραγούδι με θέμα την ανδρεία  ενός Ακρίτη  ο οποίος θυσίασε την ζωή του με σκοπό να πολεμήσει τους Σαρακηνούς εισβολείς για να ελευθερώσει από την δουλεία τους Ρωμιούς αμάχους . - Η αρχική σύνθεση ήταν μεταξύ  (9ου -11ου αι. μΧ  έως  13ου αι. μΧ) και συγγραφή - έκδοση  περίπου  (19ο αι. μΧ  ) .Οι επαναλαμβανόμενες τροποποιήσεις ανά τους αιώνες είχαν αστοχίες . 1) Βλαχόπουλο είναι ο μικρός Βλάχος , άρα η τροποποίηση μικρό Βλαχόπουλο για να διατηρήσει το μέτρο είναι πλεονασμός ,εκτός αυτού επαναλαμβάνει την ίδια λέξη τρείς φορές , μία φορά ο Κωνσταντίνος ο μικρός και δύο φορές το μικρό και του μικρού Βλαχόπουλου ... 2) Η φράση (Εις την  βίγλα να βιγλίσεις) , σπανίως σε ένα στίχο ποιήματος  θα μπορούσε να γραφεί κάποιο   ουσιαστικό λέξεως και στην συνέχεια της φράσεως ένα ρήμα με περισσότερες συλλαβές από ένα ουσιαστικό  παράγωγο της ριζικής  λέξεως   ως λογοπαίγνιο  σε ποίημα κωμωδίας αλλά όχι τραγικό . Εκτός αυτού επαναλαμβάνει  την ίδια  φράση σε επόμενο στίχο .  3) Επαναλαμβάνει τέσσερις  φορές το ρήμα δύναμαι , δύο φορές στον έναν στίχο συν δύο φορές στον επόμενο στίχο , ο επόμενος στίχος είναι επανάληψη  του προηγούμενου στίχου .  Εμφανές πως όσοι είχαν κάνει αυτές τις τροποποιήσεις με επαναλήψεις λέξεων , φράσεων , και ολοκλήρων στίχων , είχαν  λησμονήσει   στίχους του τραγουδιού και  το  αναπλήρωναν επαναλαμβάνοντας  τις ίδιες λέξεις και φράσεις .- Εξαίρεση αποτελεί η επανάληψη της στροφής με  αλλαγή προσώπου-χεριών (Πήρε τ' Αλέξη τα παιδιά ) πρόκειται περί τεχνικής προς τέλη   μεσαίωνα - αρχή αναγέννησης  .4) Ο στίχος (Τι θόλωσαν τα μάτια μου , μπροστά μου δεν σας βλέπω ) ἤ είναι ο τελευταίος ἤ έχει λησμονηθεί ο τελευταίος . Οι δύο  άλλοι στίχοι είναι μεταγενέστερη προσθήκη ωμής  περιγραφής  γεγονότων με μικρή τεχνική  ομοιοκαταληξίας φωνηέντων (ια) , ενώ το δημοτικό-ακριτικό ποίημα  ακολουθεί την αρχαιότερη τεχνική  χωρίς  ομοιοκαταληξίες , και περιττή  καθώς  τα γεγονότα έχουν περιγραφεί σε προηγούμενες στροφές από (Δύνασαι μαύρε μου 'ς το γαίμα για να πλέξης... έως κανέναν δεν αφήνει   )  , και αντιφατικής . Γράφει (και το σπαθί μου ερράγισε ) , ρήγμα (ράγισμα) ρωγμή ιδίας ρίζας και άλλες  ( κάταγμα , σχάση , σχίσιμο , σπάσιμο ,τσάκισμα)   δηλώνουν ίδια έννοια .Αναφέροντας σαν  γεγονός πως ράγισε  η σπάθα , θεωρεί πως αυτό   προκάλεσε τον  θανάσιμο  τραυματισμό  του Ακρίτα . Σε παραπάνω στίχους το βλαχόπουλο έχει δηλώσει τα όπλα του (τόξο με βέλη και ως  όπλο εφόδου  την σπάθα αντί του δόρατος   ) , και δηλώνεται επιτυχία του αντικειμενικού σκοπού της μάχης (απελευθέρωση των αιχμαλώτων ),  συμπεραίνουμε στην επόμενη στροφή ότι έχει και ο ίδιος τραυματιστεί θανάσιμα στην μάχη ,επιστρέφει τους λυτρωμένους αλλά είναι σε επιφυλακή  μήπως υπάρχουν κι άλλοι Σαρακηνοί  στον δρόμο τους οποίους θα  κόψει με χρήση όπλου ,  με όσες δυνάμεις  του έχουν απομείνει , καθώς διακρίνει μόνο σκιές , γι' αυτό προειδοποιεί τους συναδέλφους του αν είναι στον δρόμο του μπροστά να απομακρυνθούν .  . Όπως σε πολλά ακριτικά και δημοτικά τραγούδια η τελευταία στροφή ἤ  τελευταίες στροφές είναι μεταγενέστερες προσθήκες , διαφορετικής τεχνικής   που δεν εναρμονίζονται .                     Σε γενικές γραμμές  το  «Βλαχόπουλο»   χρειάζεται περισσότερες  επιδιορθώσεις  ήδη το άνω κείμενο δεν είναι ακριβώς  όπως το βρήκα δημοσιευμένο , έκανα ελάχιστες   γραμματικές αλλαγές .  - Σχετικά με αφαίρεση κάποιων επαναλήψεων ,και  προσθήκη λίγων λέξεων , αλλαγή σύνταξης  πχ :  __________________________________________________________________________________  Ο Κωνσταντίνος ο μικρός κι' ο Αλέξης ο αντρειωμένος,                                                                            Και (τρίτος) το Βλαχόπουλο, ο καστροπολεμίτης,                                                                                      Αντάμα τρων' και πίνουνε και γλυκοκουβεντιάζουν,                                                                                    Κι αντάμα έχουν τους μαύρους των 'ς τον πλάτανο δεμένους .                                                                Του Κώστα τρώει τα σίδερα , τ' Αλέξη τα λιθάρια ,                                                                                  Και του Βλαχόπουλου (άγρια) τα δέντρα ξερριζώνει  ...   ___________________________________________________________________________________Τα ακριτικά τραγούδια συνέθεσαν περισσότερο  στην Καππαδοκία και τις ανατολικές περιοχές , καθώς και στην Κωνσταντινούπολη από πρόσφυγες των ανατολικών περιοχών, από 9ο έως 13ο αι. μΧ στην μεσαιωνική ελληνική  .Εξυμνούν την γενναιότητα  των Ακριτών και έχουν το  μίσος προς τους μουσουλμάνους εισβολείς  επειδή είχαν υποστεί σφαγές  και απαγωγές συγγενών και λεηλασίες περιουσιών  . Δεν είναι γνωστό αν το ακριτικό έπος εμπνεύσθηκε από τα ακριτικά τραγούδια ἤ αν αυτά είναι περιλήψεις του έπους . Ακολούθησε προφορική παράδοση και επαναλαμβανόμενη  τροποποίηση ανά τους αιώνες  και συγγραφή και δημοσίευση αυτών τον 19ο αι. μΧ .Έχουν  διαμορφωθεί στην κοινή νεοελληνική γλώσσα  και με αρκετές εκδοχές του ιδίου τραγουδιού , ευρύτερα της κατηγορίας δημοτικού τραγουδιού . Είναι τραγικού θέματος και τελειώνουν με τον θάνατο του προσώπου ἤ προσώπων που πρωταγωνιστούν , η  ποιητική τεχνική χρησιμοποιεί τα αποφθέγματα και  την αλληγορία  της παράδοσης αντί μακρών και φλύαρων  περιγραφών των γεγονότων .Έχουν μέτρο αλλά όχι ομοιοκαταληξία  ( όπως στην αρχαιοελληνική ἤ  την μεσαιωνική και υμνογραφική ποίηση όπου η   ομοιοκαταληξία είναι περιττή  ) . . __________________________________________________________________________________    Ακρίτες  -Πολιτοφύλακες  και συνοριοφύλακες ιππείς και γαιοκτήμονες  , αρχικά διακεκριμένοι στρατιώτες  οι οποίοι  στην συνέχεια εκπαίδευσαν συγγενείς , φίλους ἤ και υπηρέτες  ,  λάμβαναν κτήματα αφορολόγητα  στ' ανατολικά  άκρα (ακρίτης) ἤ   μεθόριο του βυζαντινού ρωμαϊκού  κράτους  με αντάλλαγμα    να αντιμετωπίζουν μικρούς αριθμούς ληστρικών  επιδρομών είτε σε συνδυασμό με ανατολικές βασιλικές στρατιωτικές φρουρές να  είναι η  πρώτη αμυντική γραμμή  .  Οι περισσότεροι ήταν Ρωμιοί ελληνόφωνοι αλλά υπήρχαν και βλαχόφωνοι , Αρμένιοι καθώς και διγενείς , μεικτοί από  ρωμαϊκό και άλλο γένος .  Επί Μακεδονικής δυναστείας (867-1057) είχαν αντιμετωπισθεί όλες οι εισβολές και ανακτηθεί εδάφη ανατολικά και δυτικά πλην Σικελίας καθώς πέθανε ο Βασίλειος ο Πορφυρογέννητος (Βουλγαροκτόνος) χωρίς να προλάβει να την ανακτήσει . Άλλοι υποθέτουν πως η ακριτική  στρατιωτική δύναμη  είχε μειωθεί από τις βυζαντινές νίκες και   ανάκτηση των εδαφών ανατολικά και προσωρινή σταθεροποίηση των ανατολικών συνόρων  , ενώ η μείωσή τους δεν εμπόδισε τις τουρκικές σελτζουκικές εισβολές . Στην πραγματικότητα μετά το θάνατο του Βασιλείου Πορφυρογέννητου ο οποίος ήταν άτεκνος , και οι ανιψιές αυτού  αν και τις πάντρεψαν επαναλαμβανόμενα με την ελπίδα γεννήσεων κάποιου ικανού διαδόχου παρέμειναν άτεκνες , δεν βρέθηκαν ικανοί διάδοχοι (το αίτιο είναι η προσωπικότητα του βασιλέως αν είναι ικανός ανακτά έδαφος, αν είναι ανίκανος  χάνει έδαφος , καθώς και το πολίτευμα απόλυτης μοναρχίας σε σχέση με το μεικτό πολίτευμα αριστοκρατίας ἤ βασιλο-αριστοκρατο-δημοκρατίας επειδή το μεικτό παρουσιάζει  πλεονέκτημα εθνικού στρατού που είναι ανθεκτικότερος -ανεξάντλητος σε σχέση με τον μισθοφορικό    ) Ακολούθησε  η άλωση των ανατολικών εδαφών από τους Σελτζούκους  τον 12ο αι. μΧ , και  η άλωση των δυτικών  και κεντρικών εδαφών και πρώτη  άλωση του Βυζαντίου από τους Λατίνους στις αρχές του 13ου αι. μΧ . Τότε η  βασιλεία Λάσκαρη - Βατάτζη της Νικαίας  ανακτούσε  χρόνο με το χρόνο τα εδάφη από τις τουρκικές και λατινικές εισβολές και αύξησαν εκ νέου τον αριθμό Ακριτών στην ανατολική μεθόριο  , όμως  λίγο προτού ανακτήσουν την Νέα Ρώμη - Κωνσταντινούπολη (στην αρχαιότητα Βυζάντιο),  οι προδότες και σφετεριστές Παλαιολόγοι ίσως δηλητηρίασαν τον Θεόδωρο Λάσκαρη Βατάτζη , δολοφόνησαν έναν αξιωματικό  και εξόρισαν έναν Πατριάρχη που προστάτευαν το παιδί και νόμιμο  διάδοχο Ιωάννη Λάσκαρη Βατάτζη , στην συνέχεια  τύφλωσαν το παιδί και σφετερίστηκαν την βασιλεία , κατάργησαν την ακριτοφυλακή η οποία ήταν  πιστή στην νόμιμη κυβέρνηση και κλήρο  , είχαν αποτύχει γενικώς στην άμυνα της χώρας και έχασαν χρόνο με το χρόνο όλα τα εδάφη  .  ___________________________________________________________________________________